สมอพิเภก
ชื่อ | สมอพิเภก |
ชื่อวิทยาศาสตร์ | Terminalia bellirica |
Author name | (Gaertn.) Roxb. |
ชื่อวงศ์ | COMBRETACEAE |
ชื่ออื่นๆ | ซิบะดู่ (กะเหรี่ยงเชียงใหม่), ลัน (เชียงราย), สมอแหน (ภาคกลาง), สะคู้ (กะเหรี่ยงแม่ฮ่องสอน), แหน แหนขาว แหนต้น (ภาคเหนือ) |
ชื่อสามัญ | Beleric Myrobalan, Ink Not, Bahera, Beleric |
แหล่งอ้างอิง | Beleric Myrobalan, Ink Not, Bahera, Beleric |
การใช้ประโยชน์ | |
สรรพคุณทางยา | ผล : เป็นยาแก้ไข้ ขับลม ขับเสมหะ ทำให้ชุ่มคอ แก้โรคตา แก้ธาตุกำเริบ บำรุงธาตุ แก้ไข้ แก้ริดสีดวง เป็นยาระบาย |
ต้น : ไม้ต้น
คำอธิบาย : ไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ เป็นไม้ผลัดใบ มีความสูงประมาณ 15-35 เมตร โคนต้นมักเป็นพูพอน
ลำต้น :
คำอธิบาย : เปลือกต้นมีสีเทาอมน้ำตาลหรือเป็นสีดำ ด่างๆ เป็นแห่งๆ เปลือกต้นค่อนข้างเรียบหรือแตกเป็นร่องเล็กๆ ไปตามยาวของต้น เปลือกในสีเหลือง
ใบ : ใบเดี่ยว
คำอธิบาย : ใบเดี่ยว ติดเวียนกันเป็นกลุ่มตามปลายกิ่ง ใบรูปทรงรีแกมรูปไข่หัวกลับ กว้าง 9-15 เซนติเมตร และยาว 13-19 เซนติเมตร โคนใบสอบมาสู่ก้านใบ และส่วนที่ค่อนไปทางปลายใบจะผายกว้าง ขอบใบเรียบ ปลายสุดของใบจะหยักคอดเป็นติ่งแหลมสั้นๆ เนื้อใบค่อนข้างหนา ผิวใบมีเส้นแขนงใบโค้งอ่อนประมาณ 6-10 คู่ เส้นใบเป็นแบบร่างแหเห็นได้ชัดเจนทางด้านท้องใบ ท้องใบมีสีจางหรือสีเทามีขนนุ่ม ๆ คลุมอยู่ หลังใบมีสีเขียวเข้มและมีสีน้ำตาลกระจายอยู่ทั่วไป บริเวณกึ่งกลางก้านจะมีต่อมหรือตุ่มหูดอยู่ 1 คู่
ดอก : ดอกช่อ
คำอธิบาย : ออกดอกเป็นช่อเดี่ยวๆ แบบหางกระรอกตามง่ามใบหรือรอยแผลใบตามกิ่ง ปลายช่อดอกจะห้อยย้อยลง ช่อดอกมีความยาวประมาณ 10-15 เซนติเมตร ดอกสมอพิเภกมีขนาดเล็กสีขาวอมเหลือง ดอกตัวผู้ส่วนใหญ่จะอยู่ตามปลายช่อ ดอกสมบูรณ์เพศจะอยู่ตามโคนช่อ กลีบฐานดอกจะมีกลีบ 5 กลีบ โคนกลีบเชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วยเล็กๆ และทั้งหมดมีขนอยู่ทั่วไป เกสรตัวผู้จะมีอยู่ด้วยกัน 10 ก้าน เรียงซ้อนกันอยู่เป็นสองแถว
ผล :
คำอธิบาย : ผลรูปทรงกลมหรือกลมรี มีความกว้างประมาณ 1.5-2 เซนติเมตร และยาวประมาณ 2.5-3 เซนติเมตร มีสัน 5 สัน ผิวภายนอกปกคลุมไปด้วยขนสีน้ำตาลอยู่หนาแน่น ผลออกรวมกันเป็นพวงโตๆ เมล็ดเดี่ยวแข็ง ผลอ่อนมีรสเปรี้ยว ส่วนผลแก่มีรสเปรี้ยวฝาดหวาน และเมล็ดในมีรสฝาด
ราก :
คำอธิบาย :